วันไหว้พระจันทร์ เป็นหนึ่งในเทศกาลสำคัญของวัฒนธรรมจีน มีความหมายลึกซึ้งเกี่ยวกับความสมบูรณ์ของครอบครัว ในประเทศไทย เทศกาลนี้ยังคงสืบทอดและเผยแพร่ โดยเฉพาะในครอบครัวคนไทยเชื้อสายจีน ถือเป็นช่วงเวลาที่สมาชิกในบ้านจะได้กลับมาพบกัน เพื่อเฉลิมฉลองฤดูแห่งการเก็บเกี่ยวพืชผล
สำหรับใครที่กำลังเตรียมตัวต้อนรับเทศกาลนี้ บทความนี้ Nestopa ได้รวบรวมข้อมูลสำคัญเกี่ยวกับ วันไหว้พระจันทร์ 2568 ไม่ว่าจะเป็นวันที่จัดงาน ความเป็นมา ความเชื่อ ตลอดจนวิธีการเตรียมของไหว้และ ขนมไหว้พระจันทร์ (Mooncake) เพื่อให้คุณสามารถร่วมเฉลิมฉลองเทศกาลนี้ได้อย่างถูกต้อง
วันไหว้พระจันทร์คือวันอะไร? มีความสำคัญอย่างไร?

วันไหว้พระจันทร์ หรือ เทศกาลจงชิวเจี๋ย (中秋节) คือเทศกาลตามวัฒนธรรมจีนที่มีขึ้นเพื่อเฉลิมฉลองการเก็บเกี่ยวในฤดูใบไม้ร่วง โดยจะจัดขึ้นในคืนวันเพ็ญเดือน 8 ตามปฏิทินจันทรคติ ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่พระจันทร์ส่องสว่างและกลมที่สุดในรอบปี เป็นการแสดงความขอบคุณต่อดวงจันทร์ที่เป็นสัญลักษณ์ของความอุดมสมบูรณ์และความเจริญรุ่งเรื่อง เปรียบเสมือนครอบครัวที่ได้กลับมาอยู่พร้อมหน้าพร้อมตากันอย่างอบอุ่น ซึ่งชาวจีนได้นิยาม วันไหว้พระจันทร์ ว่า "วันแห่งการอยู่พร้อมหน้าของครอบครัว"
วันไหว้พระจันทร์ 2568 ตรงกับวันไหน?
สำหรับปีนี้ วันไหว้พระจันทร์ 2568 ตรงกับวันจันทร์ที่ 6 ตุลาคม พ.ศ. 2568 ซึ่งเป็นวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 8 ตามปฏิทินจีน ถือเป็นคืนเดือนเต็มที่งดงามที่สุดในรอบปี มีความหมายเกี่ยวกับความอุดมสมบูรณ์ ความรัก ความสามัคคี และการอยู่พร้อมหน้าของครอบครัว
ประวัติวันไหว้พระจันทร์

ประวัติวันไหว้พระจันทร์มีตำนานเล่าขานสืบต่อกันมาหลายเรื่อง แต่เรื่องที่ได้รับความนิยมมากที่สุดคือเรื่องราวของ "ฉางเอ๋อ" และ "โฮ่วอี้"
ในสมัยโบราณ โลกมีดวงอาทิตย์ถึง 10 ดวง ทำให้แผ่นดินร้อนระอุและแห้งแล้ง ผู้คนเดือดร้อนอย่างหนัก โฮ่วอี้ วีรบุรุษผู้มีความสามารถในการยิงธนูจึงใช้ธนูยิงดวงอาทิตย์ดับไป 9 ดวง เหลือไว้เพียงดวงเดียว ทำให้โลกกลับสู่ความสงบสุขอีกครั้ง เขาจึงได้รับการยกย่องและได้รับยาอายุวัฒนะจากสวรรค์เป็นรางวัล
โฮ่วอี้รักฉางเอ๋อ ภรรยาของเขามาก จึงไม่ยอมกินยาเพียงลำพังและมอบให้นางเก็บรักษาไว้ แต่แล้ววันหนึ่ง เผิงเหมิง ลูกศิษย์ของโฮ่วอี้คิดร้าย พยายามบุกเข้าไปขโมยยาในขณะที่โฮ่วอี้ไม่อยู่ ฉางเอ๋อเพื่อไม่ให้ยาตกไปอยู่ในมือของคนชั่ว จึงตัดสินใจกินยาอายุวัฒนะนั้นเสียเอง ทันใดนั้น ร่างของนางก็เบาหวิวและลอยขึ้นไปสู่ดวงจันทร์ นับตั้งแต่นั้นมา โฮ่วอี้ผู้โศกเศร้าก็ได้แต่เฝ้ามองดวงจันทร์และจัดโต๊ะไหว้ภรรยาอันเป็นที่รักด้วยขนมและผลไม้ที่นางเคยชอบ กลายเป็นที่มาของประเพณีไหว้พระจันทร์มาจนถึงทุกวันนี้
ประเพณีและกิจกรรมในวันไหว้พระจันทร์

ประเพณีไหว้พระจันทร์เต็มไปด้วยธรรมเนียมที่อบอุ่นและเป็นสิริมงคล โดยมีธรรมเนียมหลักดังนี้
ประเพณีการไหว้พระจันทร์
จัดโต๊ะไหว้พระจันทร์
-
นิยมตั้งโต๊ะกลางแจ้งให้มองเห็นดวงจันทร์ชัดเจน
-
บนโต๊ะจะมีของไหว้ เช่น ขนมไหว้พระจันทร์, ผลไม้, ชา, ดอกไม้ และเทียน
ของไหว้มงคล
-
ขนมไหว้พระจันทร์ สัญลักษณ์ของความสมบูรณ์และการกลับมาพบกัน
-
ผลไม้ เช่น ส้ม (ความโชคดี), แอปเปิล (ความสงบสุข), องุ่น/ทับทิม (ความอุดมสมบูรณ์)
-
ดอกไม้และชา ใช้เพื่อบูชาความบริสุทธิ์และความเคารพ
กราบไหว้และขอพรจากพระจันทร์
-
โดยเฉพาะเทพธิดา “ฉางเอ๋อ” (Chang’e) ที่เชื่อว่าเป็นผู้ครองจันทร์
-
มักขอพรเรื่องความรัก ครอบครัว และความสำเร็จ
กิจกรรมที่นิยมทำในวันไหว้พระจันทร์
-
การไหว้พระจันทร์: เป็นกิจกรรมสำคัญที่สุด โดยสมาชิกในครอบครัวจะร่วมกันจัดโต๊ะไหว้กลางแจ้ง เพื่อขอบคุณและขอพรจากพระจันทร์ให้ครอบครัวมีความสุข ความสามัคคี และความเจริญรุ่งเรือง
-
การกินขนมไหว้พระจันทร์: หลังจากพิธีไหว้เสร็จสิ้น ทุกคนจะนำขนมไหว้พระจันทร์มาแบ่งกันกินในครอบครัว โดยจะหั่นขนมให้มีจำนวนชิ้นเท่ากับจำนวนสมาชิกในบ้าน ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของความกลมเกลียวเป็นหนึ่งเดียว
-
การชมจันทร์: ในคืนวันไหว้พระจันทร์ ดวงจันทร์จะสวยงามและสว่างไสวที่สุด ครอบครัวจะใช้เวลาร่วมกันในการดื่มชา ชมจันทร์ และพูดคุยกันอย่างมีความสุข
-
การแขวนโคมไฟ: ในบางพื้นที่ยังมีการประดับประดาบ้านเรือนด้วยโคมไฟหลากสีสัน เพื่อเพิ่มความสวยงามและสร้างบรรยากาศแห่งการเฉลิมฉลอง
ของไหว้ในวันไหว้พระจันทร์มีอะไรบ้าง?

การเตรียมของไหว้พระจันทร์อย่างถูกต้องเป็นสิ่งสำคัญ โดยทั่วไปของไหว้จะเน้นของที่เป็นสิริมงคลและมีความหมายดี ของไหว้พระจันทร์มีอะไรบ้าง มาดูกัน
-
ขนมไหว้พระจันทร์ (Moon cake): สิ่งที่ขาดไม่ได้ สื่อถึงความกลมเกลียวและความสมบูรณ์ของครอบครัว
-
ผลไม้มงคล: นิยมเลือกผลไม้ชื่อมงคล 3-5 อย่าง เช่น
-
ส้ม: สื่อถึงความเป็นสิริมงคล โชคลาภ
-
แอปเปิ้ล: สื่อถึงความสงบสุข
-
สาลี่: สื่อถึงความเจริญรุ่งเรือง
-
ทับทิม: สื่อถึงความอุดมสมบูรณ์ มีลูกหลานเต็มบ้าน
-
องุ่น: สื่อถึงความเจริญงอกงาม
-
ของไหว้เจ: เช่น วุ้นเส้น, ดอกไม้จีน, เห็ดหูหนู, เห็ดหอม, ฟองเต้าหู้
-
ธัญพืช: เช่น เมล็ดทานตะวัน, ถั่ว, สาคูแดงต้มสุก
-
เครื่องสำอางและของใช้ผู้หญิง: เช่น แป้ง, กระจก, น้ำหอม, ตลับแป้ง เพื่อเป็นสัญลักษณ์ของการอธิษฐานขอให้มีความงามดุจพระจันทร์
-
น้ำสะอาด: หรือน้ำชา ใช้เป็นเครื่องดื่ม
-
กระดาษไหว้พระจันทร์: กระดาษเงินกระดาษทอง
ไหว้พระจันทร์ใช้ธูปกี่ดอก?
โดยทั่วไปจะใช้ธูป 3 หรือ 5 ดอก ในการไหว้พระจันทร์ ซึ่งเป็นจำนวนที่สื่อถึงการไหว้เทพเจ้าฟ้าดินและสิ่งศักดิ์สิทธิ์ตามความเชื่อของจีน
ขนมไหว้พระจันทร์แต่ละไส้ และความหมายมงคล
ขนมไหว้พระจันทร์ หรือ Moon cake เป็นหัวใจของเทศกาลนี้ รูปทรงกลมของขนมเปรียบเสมือนดวงจันทร์และความสามัคคีของครอบครัว ไส้ขนมที่นิยมกันมีหลากหลายชนิด แต่ละชนิดก็มีความหมายแตกต่างกันไป เช่น
-
ไส้โหงวยิ้ง: เป็นไส้ดั้งเดิมที่ประกอบด้วยธัญพืชและถั่ว 5 ชนิด สื่อถึงโชคลาภและความสมบูรณ์
-
ไส้เม็ดบัว: เป็นไส้ที่ได้รับความนิยมมากที่สุด สื่อถึงความบริสุทธิ์และอายุที่ยืนยาว
-
ไส้ทุเรียน: เป็นไส้ที่ได้รับความนิยมอย่างสูงในประเทศไทยและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
-
ไส้ไข่เค็ม: ไข่แดงเค็มที่อยู่ตรงกลางเปรียบเสมือนดวงจันทร์เต็มดวง สื่อถึงความสมบูรณ์พร้อม
-
ไส้ถั่วแดง: ความมั่นคงและความสุขสงบ
-
ไส้งาดำ: ความโชคดีและปกป้องจากสิ่งไม่ดี
ประเพณีไหว้พระจันทร์ 2568 มรดกวัฒนธรรมที่ยังคงอยู่
เทศกาลไหว้พระจันทร์ไม่ได้เป็นเพียงประเพณีที่สืบทอดกันมา แต่ยังเป็นโอกาสอันดีที่ทำให้สมาชิกในครอบครัวได้ใช้เวลาร่วมกัน สร้างความรักและความผูกพันให้แน่นแฟ้นยิ่งขึ้น การเตรียมของไหว้ การแบ่งขนมไหว้พระจันทร์ และการนั่งชมจันทร์พร้อมหน้าพร้อมตา ล้วนเป็นกิจกรรมที่สร้างความทรงจำอันล้ำค่า
หวังว่าข้อมูลทั้งหมดนี้จะเป็นประโยชน์สำหรับทุกคนในการเตรียมตัวสำหรับวันไหว้พระจันทร์ 2568 และขอให้เทศกาลนี้เป็นช่วงเวลาแห่งความสุข ความอบอุ่น และความเจริญรุ่งเรืองของทุกครอบครัว
อ่านบทความที่น่าสนใจเพิ่มเติม: